2025-08-07

BEHIND THE PAINTINGS: De jongen op het strand – Een herinnering in lagen

De eerste ontmoeting
Het was een warme dag op Naxos, ergens in de zomer van 2021. Op het naturistenstrand Paradiso viel mijn blik op een jongen die daar alleen zat. Zijn houding was ontspannen, zijn aanwezigheid onopvallend maar magnetisch. Met zijn rug gekeerd naar de bossage tegen de duinen keek hij, luisterend naar muziek naar het strand, naar de mensen. Hij was een local, dat kon je zien aan zijn vanzelfsprekende manier van bewegen tussen de anderen. Er was iets in zijn blik — een mengeling van rust en geslotenheid — dat me trof. Op de foto leek het of hij mij aankeek, was ik betrapt?

Fotograferen op een naturistenstrand is not done. Toch maakte ik stiekem een foto, vanuit een afstand. Niet uit voyeurisme, maar uit een verlangen om het moment te bewaren. De foto werd nooit gedeeld. Wat ik uiteindelijk maakte was een schilderij — een interpretatie, geen reproductie.

Het schilderij
Het schilderij toont hem zoals ik hem herinner: naakt, kwetsbaar, in al zijn schoonheid, gezeten op een handdoek. Maar deze keer was de zee achter hem, de golven die zachtjes breken. De lucht is helder blauw, de horizon strak. Zijn houding is ontspannen, maar zijn blik — verborgen achter een zonnebril — blijft hangen. De penseelstreken zijn zichtbaar, de kleuren gelaagd. Het werk is geen document, maar een herinnering. Een eerbetoon aan een jongen, een strand, een gevoel.

Het speelt zich af op het Paradiso-strand, een naturistenstrand op Naxos waar de gay community zich “toevallig” mengt met andere toeristen en locals. Die toevalligheid is beladen. Voor sommige lokale mensen is het moeilijk om hier gezien te worden. Acceptatie in orthodox Griekenland, en zeker in een kleine eiland gemeenschap waar iedereen je kent, is soms anders dan in andere delen van de wereld. Er hangt een stille spanning in de lucht — tussen vrijheid en terughoudendheid, tussen zichtbaarheid en anonimiteit. Die vrijheid welke het strand omringt wilde ik hem meegeven, zichzelf zijn, trots.

Fast forward naar september 2024. Op een drukkere stranddag in het weekend lag er een jongen naast ons die ik na een tijdje verdacht veel gelijkenis vond hebben met de jongen van toen. Het was een local. Ik heb hem uiteindelijk niet aangesproken, maar hij leek sprekend op mijn incognito model. En dat was genoeg — alsof het doek even tot leven kwam, zonder dat het zich hoefde te verklaren.

De confrontatie met de kijker
De laatste keer dat ik het werk toonde was tijdens het kunstweekend in Oudorp, Noord-Holland. In een garagebox onder het atelier van een bevriende schilderes — een ruimte die ruikt naar terpentine, hout en verwachting. Haar kant was gevuld met stillevens en stadsgezichten van Alkmaar: kleinere, gedetailleerde olieverfschilderijen, ingetogen en vertrouwd. Mijn kant was anders.

Zes grote werken hingen aan de muur. Menelaos en Patrocles, The Dancing Faun, A Midnight Paradise — net af, 90 bij 120 centimeter. En daarnaast de serie van drie Paradiso-schilderijen, zelfde maat. Monumentaal, onontkoombaar. Als mensen nietsvermoedend binnenkwamen en voor mijn werk kwamen te staan, zag je ze soms letterlijk terugdeinzen. “Oohhh, da’s even slikken,” hoorde ik. “Dat is inderdaad andere koek.”

Reacties als “uhh ja, dat is niet echt mijn ding” veranderden verrassend vaak in interesse. In waardering. Vrouwelijk publiek was opvallend vaak blij met het zien van een mannelijk thema — laat staan mannelijk naakt. De heren waren iets terughoudender. Mag je dat wel mooi vinden? Complimenten of vragen over techniek luidden dan vaak het stadium van acceptatie in. Onder het motto “mooi om eens wat anders te zien” konden ze weer veilig door naar de volgende deelnemer van de kunstroute.

Als ze het maar gezien hebben.

Er blijft ook altijd een publiek dat het bij een knikje of een “hallo” houdt en doorloopt. Dat mag. Niet iedereen hoeft geraakt te worden. Maar het werk hangt daar, zichtbaar, onontkoombaar. En wie blijft staan, wordt gezien — net als hij.

Wat blijft;
Soms is een ontmoeting zo vluchtig dat je pas later beseft hoe diep ze zich heeft genesteld. De jongen op het strand was geen muze in klassieke zin. Hij was een moment — een kruispunt van verlangen, schoonheid en stilte. Het schilderij dat uit die ontmoeting ontstond is geen portret van hem, maar van wat hij vertegenwoordigde: een verlangen naar verbinding, een fascinatie voor het onuitgesprokene.

Ik heb hem nooit gesproken. Misschien was dat juist goed. Zijn anonimiteit gaf ruimte aan interpretatie, aan verbeelding. En toen ik hem misschien opnieuw zag, drie jaar later, voelde het alsof het universum even knikte. Alsof herinnering en werkelijkheid elkaar heel even raakten — en toen weer uit elkaar gingen, zoals golven die breken en verdwijnen.

Wat blijft is het beeld. En de stilte eromheen.